Цагаан хоолны Дэглэм ба Төвөдийн Буддизм - Кармапа, Оген Принлэй Доржийн (цагаан хоолтон) сургаал - ‘Хэрэв та мах иддэг бол Кагюупа биш юм’ номоос, 2-р хэсэг

“5-р Гармава Гончог Енлагийн Эмхтгэл Бүтээлүүдийн жагсаалтанд Голдуу Цасны Орон байдаг Ямар ч Хамгаалалтгүй Ээжүүддээ Бичсэн Захидал: Мах Идэх нь Буруу гэдэг нэртэй бичвэр байдаг. Ийм гарчигтай бичвэр байдаг ба, энэ нь бүх Төвөд даяар тархсан нэгэн зарлал адил юм. Хэдийгээр бидэнд одоодоор тэр бичвэр байхгүй байгаа ч ердөө гарчгийг нь харахад л тэрээр мах идэх нь зүй зохисгүй бөгөөд буруу гэдгийг өргөн сурталчилж байсныг харуулна.”

“Мөн түүнчлэн, нэмж эшлэл болон дэмжлэг болгон хэлэхэд, 8-р Гармавагийн шавь Санж Пэлдубын бичсэн Сайн Үйлсийн тайлбар номд хэлэхдээ: ‘Тэрээр ямар ч орон нутаг руу аялсан бай хамаагүй, тэрээр чадварлагаар хүмүүсийг мах идүүлэхгүй байж чаддаг байв. Гомбо нутгийн нөхцөл байдлаас болоод тэрээр хүмүүсийг мах идэхийг нь болилуулах боломжгүй байв. Энэ шалтгаанаас болоод тэр Гомбо руу болон зөвхөн мах л иддэг бусад газар нутаг руу бадар барихаар явдаггүй байсан.’ Энэ нь үндсэндээ 8-р Гармава хүмүүсийг мах идэхийг болилуулахын тулд хүчээр бус харин чадварлагаар хичээдэг байсан гэдгийг хэлж байна. Гэвч Гомбо нутаг руу, мөн махнаас өөр идэх зүйл маш багатай Жантанг гэх мэт Хойд бүсийн нутгууд руу тэр явдаггүй байсан. Үүнээс болж тэрээр тийшээ очдоггүй байсан гэж хүмүүс ярьдаг.”

Мах бол хийдүүдийн орхих ёстой найман ариун бус зүйлийн нэг юм “Үүнтэй адилаар, Микё Дорж Зуун Богино Зааварчилгаа бүтээлдээ бас хүмүүс ‘гэрээс гарч’ лам хувраг болсон цагаас эхлэн тэд найман ариун бус зүйлээс татгалзах ёстой гэж хэлжээ. Тэдгээр найман зүйлийг тоолох өөр өөр аргууд байдаг, гэвч Микё Доржийн хувьд үүнд мах, согтууруулах ундаа, хуяг бамбар, зэр зэвсэг, мал амьтан унах, амьтны гаралтай бизнес, малыг хорьж хаших, саах, өсгөх. Ялангуяа, мах, архи, зэвсгийн хувьд, хүмүүс тэдгээр рүү бүр харж ч болохгүй, хэрэглэх тухай март!"

“Ерөнхийдөө сахил хүртсэн хүмүүсийн тухайд, лам нар мах идэж болох эсэхийг та бүхэн асуувал зарим хүмүүс болохгүй гэж хэлнэ, учир нь хэрэв мах иддэг хүмүүс байвал, тэдгээр амьтдын алах хүмүүс байх болно, харин хэрэв хэн ч мах идэхгүй бол, хэн ч мах бэлтгэн үйлдвэрлэх шаардлагагүй болно. Тиймээс мах идэх нь аллагатай маш их уялдаа холбоотой юм, тиймээс аллагын нүгэлт үйл нь махан хоолноос шалтгаалж байна. Будда хэлэхдээ Бодисадва нар ямар ч мах идэх ёсгүй гэсэн. Тиймээс Бодисадвагийн Амьдралын Зам Мөрд мах идэх хориотой байсаар ирсэн. ‘Бид бүх төрөлтнийг өөрийн хүү мэт эсвэл өөрийн охин мэт харах ёстой тиймээс бид мах идэх үедээ, ердөө хоолны төлөө бид өөрийн хүүхдүүд мэт эрхэм нандин мэдрэхүйт төрөлтнүүдийг үл хайхарч, хаяж буйтай адил. Тиймээс бид хоолны төлөө мах хэрэглэдэг энэ байдал бол Бодисадвагийн өнцгөөс харахад зөвхөн хориотой эсвэл дорд үзэгддэг идээ төдийгүй, мөн Шравака (Буддагийн сургаалыг сонсогч шавь) нарын өнцгөөс харахад сайн зүйл биш хэмээн үзэгддэг байна.’”